maandag 21 juli 2014

Oprichter Jan Willem Ramakers, Beeldhouwer en zijn oeuvre (1851-1887)

Deel II   1860-1870

Opmerking van de auteur
De keuze van 1851 tot 1888 is vanwege de aanvang van beeldhouwactiviteiten aan de Leurstraat in Geleen in September 1851 en 1887 omdat op 25 maart 1887 de oprichter Jan Willem Ramakers overleed. Op deze manier kunnen we de hele oeuvre (zover bekend) behandelen van Jan Willem. Om het artikel leesbaar te houden wordt dit artikel verdeeld in een aantal delen. Informatie over Jan Willem kunt u lezen in eerder gepubliceerde artikelen. Na het overlijden van Jan Willem zetten zijn zonen Henri en Mathieu de zaak voort. Dit wordt beschreven in een volgend artikel. Na hun overlijden in 1912 (Mathieu) en 1925 (Henri) wordt de zaak voortgezet door Louis, de laatste telg van het vier generaties durende beeldhouwersgeslacht.

Inleiding
Een chronologische lijst met kerkmeubilair en andere afgeleverde kunst en meubelstukken werken bestaat er niet, wat het vaststellen van een oeuvrelijst onmogelijk maakt. Dit is mede doordat instellingen gingen documenteren vanaf 1850.  Hiervoor werd er nauwelijks gedocumenteerd. Tevens werden er werken van atelier Ramakers nauwelijks gesigneerd.
Dit houdt in dat er in archieven van kerken en kloosters gezocht moest worden. Deze instellingen hebben inmiddels voor een groot deel hun archieven verplaatst naar gecentraliseerde archieven. Dat wil zeggen dat gespecialiseerde, min of meer commerciele instellingen deze archieven onderhouden en beheren.

Echter een J.W. Ramakers & Zonen Beeldhouwers archief is er wél ooit geweest. Bij de ontruiming van het pand bij de verkoop in 1961 is 95% van het archief verloren gegaan. Indertijd was er blijkbaar geen belangstelling van het gemeente archief van Geleen. Maar hierover wijd ik later een apart artikel aan.

Beeldhouwers/schrijnwerkers
De volgende beeldhouwers/schrijnwerkers hebben tussen 1860 en 1870 in atelier Ramakers gewerkt:

Volkstelling van 1864:
Naam                                 Geboorte datum       Geboorte plaats
Baggen, Jan Antoon              04-02-1837               Geleen
Dohmen, Jan                         01-09-1811                 ?
Sommens, Jan Lambert       15-12-1828                 Geleen
Erkens, Jan                            01-10-1840                Geleen
Lemmens, Jan Martijn         05-03-1826                Geleen
Ianess, Jan Egidius               12-10-1799                 Heerlen
Ianess, Jan Hendrik Willem  20-08-1834               Heerlen
Bron: Bevolkingsregister EHC Sittard-Geleen

Oeuvrelijst (zover bekend)
1861, Bunde, Agneskerk, reparatiewerkzaamheden
1862, Geleen, Marcellinus en Petruskerk, 25 november , met de hulpkerk de meubels uitgenomen em in de nieuwe kerk geplaatst door mij, Ramakers en Meys. Gewerkt 6 dagen.
1862, Marcellinus en Petruskerk, juli, de vensters van mergel gemaakt voor de kerk in Geleen á 30 francs het stuk. 29 ramen zijn voor in de toren en voor boven de deuren van de sacristie
1863, Nijmegen, Petrus Canisius beeld. Volgens Dr. Lidwien Schiphorst was het Atelier J.W. Ramakers te Geleen, dat in Nederland het eerste beeld van Petrus Canisius maakte (1863/64). De auteur benadrukt echter dat het Ramakers was die voorop liep met onderzoek naar en uitbeelding van 'nieuwe heiligen'.
1863, Indonesie, Java, 12 H. Hartbeelden voor de parochiekerken daar.
1864, Geleen, Marcellinus en Petruskerk, september, geleverd twee kerkbanken op de koor, Geleen, 85 francs
1864, Geleen, Marcellinus en Petruskerk, november, geleverd portaal in de kerk, 126 francs.
1865, Geleen, Marcellinus en Petruskerk, october, twee zijaltaren in de kerk voor 1.400 francs.
1867, Geleen, Marcellinus en Petruskerk vernieuwd de kuip der preekstoel in de kerk Geleen met een nieuwe voet
1868, Geleen, Marcellinus en Petruskerk verandering van de trap en het afbreken van het hoofdaltaar in de kerk Geleen
1868, Geleen, Marcellinus en Petruskerk nieuw hoofdaltaar. Dit hoofdaltaar verdwijnt na de verbouwing rond 1960 spoorloos
Bron: M.W.L. Ramakers die deze kerkarchieven onderzocht heeft.

donderdag 23 januari 2014

Schematisch overzicht beeldhouwers Ramakers 1798-1982

Johannes Henricus Ramakers 1798-1874
_________________________|______________________________
                                            |                                                      |                                                                         |                                             
Jan Willem Ramakers 1820-1887  Jan Pieter Ramakers 1822-1900  Frans Hubert Ramakers 1828-1878
                                              |________________________________
                                              |                                                                           |
Jan Hendrik Ramakers 1851- 1925 Petrus Mathias Ramakers 1860-1912   _______________________________|__________________ 
|                                                                                                                   |                                                                  
Joannes Antonius Ramakers 1897-1918                     Maria Wilhelmus Ludovicus Ramakers 1900-1982
Figuur 1, schematisch overzicht van 4 generaties beeldhouwers Ramakers

De onderstreepte namen waren eigenaars van de ateliers. Jan Hendrik (1851-1925) had geen zoon die de volwassen leeftijd bereikte, die hem kon opvolgen. Vroeger was het de gewoonte dat er geen vrouwen in het atelier werkten. Na het overlijden van Mathieu in 1912 leidde Jan Hendrik (Henri) het bedrijf tot diens overlijden in 1925. Antoine Ramakers (1897-1918) was de gedoodverfde opvolger. Hij was een zeer getalenteerde beeldhouwer en tekenaar. Antoine was net klaar met zijn studies aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Antwerpen en reeds werkzaam in het atelier toen hij in 1918 overleed aan de Spaanse griep. Deze griep maakte in Nederland veel slachtoffers. Louis Ramakers (1900-1982), een getalenteerde tekenaar, leidde vervolgens het bedrijf tot diens sluiting in 1941.

Opmerkingen:
1.) De namen met een streep eronder vertegenwoordigen de eigenaren van ateliers.
2.) Johannes Henricus Ramakers (1798-1874) werkte vanuit zijn atelier in Schinnen. De eerste generatie “Gebroeders Ramakers” Jan Willem, Jan Pieter em Frans Hubert, idem. Zie artikel "Eerste Jaren II, Gebroeders Ramakers I", geschreven op zaterdag 2 november 2013. In 1849 verhuiste Jan Willem Ramakers met zijn vrouw naar de Geenstraat in Geleen om vervolgens op 30 september 1851 te verhuizen  met zijn inmiddels geboren oudste zoon Henri (25 juli 1851) naar het huis Maes aan de Leurstraat 4-6, toen Kerkstraat.
Foto 26, H. Hartbeeld van Jezus uit lindenhout gesneden, vervaardigd door Antoine Ramakers in 1918 als afstudeerproject. Beeld is in bezit van auteur. Foto genomen door auteur
(Klik op foto voor vergroting)